1. HIGIDURA TRANSMITITZEKO ETA
ERALDATZEKO MEKANISMOAK
Gizakiak erabiltzen dituen operadore mekaniko askok bi
zeregin egin ditzakete aldi berean higiduraz: transmititu eta
eraldatu.
Unitate honetan gehien erabiltzen diren operadore
mekanikoen oinarriak aztertuko ditugu labur labur
1. BIRADERAK
Ardatz bat ahalegin gutxiagorekin
biratzea ahalbidetzen duen operadore
bat da. Biradera biratzean ardatza ere
biratzen da.
Benetan biradera palanka bat da. Zenbat eta handiago izan
biraderaren besoa, orduan eta indar gutxiago egin beharko
dugu ardatza mugiarazteko.
Biraderak lineal bihurtzen du mugimendu zirkularra.
2. 2. BIRABARKIAK ETA BIELAK.
Birabarkia ardatz bakar baten inguruan kokatutako
biradera bat edo batzuk ditu. Birabarkia biela bat edo
batzuei lotuta joaten da eta mugimendu zirkularra aurrera
eta atzeranzko mugimendu lineal bihurtzen du.
bie
birad
biraba
Biela barra zurrun bat da eta bere zereginak bi dira:
esfortzua puntu batetik bestera transmititzea eta higidura
zirkularra higidura zuzen bihurtzea.
3. 3. ESZENTRIKOAK.
Mekanismo gurpilduna da, gurpilaren zentrotik igarotzen ez
den ardatz baten inguruan biratzen dena.
Operadore honek mugimendu zirkularra aurrera eta
atzeranzko mugimendu lineal bihurtzea ahalbidetzen du.
4. 4. ESPEKAK.
Espeka, eszentriko mota bat da.
Eszentrikoak disko zirkular forma izaten
dute, espekek aldiz forma irregularrak.
Operadore honek mugimendu zirkularra
aurrera eta atzeranzko edota gora eta
beherkoa mugimendu lineal bihurtzea
ahalbidetzen du.
5. 5. POLEAK EDO TXIRRIKAK.
Polea erdian zulo bat daukan gurpila da. Zulo hori esker,
bere ardatzean bira egin dezake, bai finkatuta, bai aske.
Kanpoko aldean erreten bat dauka soka, uhal, kate edo
horietako batek polea arrastatzeko
Poleak lineal bihurtzen du mugimendu zirkularra, eta
alderantziz.
6. 6. ENGRANAJEAK.
Engranajeak biraketa mugimendua ardatz batetik beste
batera transmititzen duten elementuak dira. Hortz edo
irtengune batzuk dituzte, eta bata bestean ahokatuz
arrastatzea eta biratzea lortzen da.
Zuzenak
Pinoi- kremailera
Konikoak
Amaigabea
7. HIGIDURA ZIRKULARRAREN
TRANSMISIOA
1. MARRUSKADURA GURPILEN BIDEZKO
TRANSMISIOA
Marruskadura gurpilen bidezko transmisioa bi azalera
zilindriko (bata mugimenduan) kontaktuan jartzearen
ondorioz bien artean marruskadura indar bat sortzen
denean gertatzen da.
Erresistentzia edo marruskadura indar
hori gurpil hartzailea arrastatzeko
adinakoa izan behar da.
8. 2. UHALEN BIDEZKO HIGIDUREN TRANSMISIOA
POLEEN ARTEAN
Elkarrengandik urruti samar dauden bi ardatzen
artean higidura transmititu nahi denean, uhalak erabili
ohi dira transmisio hori egin ahal izateko.
Uhalak profil konstantea duten elementuak dira: itxiak,
material malgu batez eginak (larruz, gomaz, kautxuz)
higidura transmititzeko.
Uhalak sekzio desberdinak izan ahal dituzte: zapalak,
trapezoidalak, biribilak, horzdunak...
9. OREKA EKUAZIOA
d1=polea eroalearen diametroa
d2=polea hartzailearen diametroa
n1=polea eroalearen bira kopurua
n2=polea hartzailearen bira kopurua
10. 3. HIGIDURAREN TRANSMISIOA ENGRANAJEEN
BIDEZ.
Engranajeak, ardatz desberdin batzuen biraketa higidura
arrastatuz eta bultzatuz transmititzen dituzten operadoreak
dira.
Gurpil horzdunek engranaje bidezko
transmisioa osatzen dute. Gurpilak
tamaina berdinekoak ez badira,
gehienetan txikiena (pinoia) motorra
izaten da eta handiena (koroa)
hartzailea. Horrela, abiadura txikitzeko
transmisio bat eratzen da.
Alderantziz gertatuz gero (hau da,
motorra handiena eta hartzailea txikiena
bada), abiadura handitzea lortzen da.
